Wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne – zasady, odszkodowania i planowana droga S12

 

Planowana budowa drogi ekspresowej S12, łączącej Łódź z Kozeninem, jest jedną z kluczowych inwestycji infrastrukturalnych w centralnej Polsce. Celem tej trasy jest poprawa komunikacji w regionie, a także odciążenie istniejących dróg i usprawnienie transportu. Jednak realizacja tak dużego projektu wymaga wywłaszczeń licznych nieruchomości, co wiąże się z koniecznością ustalenia odpowiednich odszkodowań dla właścicieli gruntów. Artykuł ten omawia zasady prawne dotyczące wywłaszczenia nieruchomości pod drogi publiczne, w tym procedury ustalania i wypłaty odszkodowań, z uwzględnieniem przepisów mających zastosowanie w przypadku inwestycji takich jak S12.

Podstawa prawna

Ustalenie i wypłata odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne opiera się na przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 roku Nr 102, poz. 651 ze zm.) oraz ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 roku Nr 193, poz. 1194 ze zm.) – tzw. Specustawy drogowej. Te przepisy stanowią podstawę do przeprowadzenia procesów wywłaszczeniowych w ramach inwestycji drogowych, takich jak planowana droga S12.

Termin wywłaszczenia nieruchomości

Wywłaszczenie nieruchomości pod drogę ekspresową, jak np. S12, następuje z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) staje się ostateczna. Od tego momentu, grunty stają się własnością Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. Decyzja ustalająca wysokość odszkodowania musi zostać wydana w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja ZRID stanie się ostateczna. Jeżeli jednak decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności, organ ma na to 60 dni.

Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne

Wysokość odszkodowania ustalana jest według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji przez organ I instancji, natomiast wartość nieruchomości ustalana jest według cen obowiązujących w dniu ustalania odszkodowania. W przypadku inwestycji, takich jak droga S12, właściciele gruntów mogą liczyć na odszkodowanie oparte o rynkową wartość wywłaszczonej nieruchomości, chyba że jej rodzaj uniemożliwia określenie wartości rynkowej – wówczas stosuje się wartość odtworzeniową.

Przy ustalaniu wartości rynkowej bierze się pod uwagę takie czynniki, jak:

• rodzaj nieruchomości,
• położenie,
• sposób użytkowania,
• przeznaczenie,
• stan nieruchomości,
• aktualnie kształtujące się ceny rynkowe.

Przeznaczenie nieruchomości

Wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się w zależności od jej aktualnego sposobu użytkowania. Jeśli jednak przeznaczenie nieruchomości zgodne z celem wywłaszczenia powoduje zwiększenie jej wartości, to wartość ta zostaje ustalona według alternatywnego sposobu użytkowania wynikającego z nowego przeznaczenia. W przypadku S12, przeznaczenie nieruchomości może zmienić się w zależności od bliskości nowej drogi, co potencjalnie wpłynie na jej wartość.

Operat szacunkowy

Aby ustalić wysokość odszkodowania, organ prowadzący postępowanie wywłaszczeniowe opiera się na operacie szacunkowym sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego. W toku postępowania osoba wywłaszczona może także przedstawić własny operat szacunkowy, choć zgodnie z przepisami nie jest on wiążący dla organu. Niemniej jednak, taka opinia powinna zostać uwzględniona jako część materiału dowodowego.

Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości – wypłata

Wypłata odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości powinna nastąpić w ciągu 14 dni od dnia, w którym decyzja ostatecznie ustalająca wysokość odszkodowania stała się prawomocna. W niektórych przypadkach, takich jak szybka realizacja projektu S12, możliwe jest wypłacenie zaliczki w wysokości 70% odszkodowania, która musi zostać wypłacona w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku przez uprawnionego.

Wysokość odszkodowania może zostać zwiększona o 5% wartości nieruchomości, jeśli właściciel wydaje ją niezwłocznie, najpóźniej w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji o wywłaszczeniu. Dodatkowo, w przypadku wywłaszczenia budynków mieszkalnych, odszkodowanie zwiększa się o kwotę 10.000 zł, aby pokryć koszty przeprowadzki do nowego miejsca zamieszkania.

Podsumowanie

Planowana budowa drogi ekspresowej S12 między Łodzią a Kozeninem to przykład inwestycji, która wymaga wywłaszczeń nieruchomości. Właściciele gruntów mogą liczyć na odszkodowania jednak dużo zalezy od aktywności i świadomosci przepisów prawa. Chcesz poznać  swoją sytuację prawną skontaktuj się z prawnikami kancelarii JURIST. Po wypłacie odszkodowanie nie jest już możliwe odwołanie od ustalonej wartości. Ostatni moment na podjęcie działań, to informacja o wartości wyceny i decyzja ustalająca odszkodowanie.  Warto wiedzieć.